Tuyển chọn, nhân giống và ứng dụng IOT trong sản xuất mai vàng tại Long An

VNHS - Hoa mai vàng từ lâu đã trở thành biểu tượng không thể thiếu trong ngày Tết của người dân Nam Bộ, mang ý nghĩa may mắn, tài lộc và trường thọ. Tỉnh Long An với điều kiện tự nhiên thuận lợi, là một trong những địa phương có diện tích trồng mai vàng lớn, lên đến hơn 1.950 ha, tập trung chủ yếu tại các huyện Thạnh Hóa, Thủ Thừa, Bến Lức.

Năm 2022, UBND tỉnh Long An đã phê duyệt đề án "Phát triển làng nghề trồng mai xã Tân Tây gắn với du lịch đến năm 2030". Năm 2020, làng nghề này ở huyện đã được tỉnh Long An công nhận. Tuy nhiên, sản xuất mai vàng tại Long An vẫn mang tính tự phát, phương pháp nhân giống chủ yếu từ hạt dẫn đến tỷ lệ phân ly cao, cây con không giữ được đặc tính của cây mẹ. Việc trồng và chăm sóc phần lớn dựa trên kinh nghiệm, chưa có sự ứng dụng công nghệ cao, dẫn đến hiệu quả sản xuất chưa đạt tối ưu.

Trước thực tế đó, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, Cây cảnh đã triển khai đề tài “Tuyển chọn, nhân giống cây mai vàng (Ochna integerrima L. Merr) và ứng dụng IoT để quản lý kỹ thuật sản xuất trên địa bàn tỉnh Long An” nhằm mục tiêu tuyển chọn giống mai đầu dòng, xây dựng quy trình nhân giống và ứng dụng IoT trong quản lý sản xuất, hướng tới phát triển bền vững cây mai vàng tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, nhóm thực hiện đã khảo sát, đánh giá các giống mai vàng trồng tại Long An và đề xuất giải pháp phát triển bền vững. Cụ thể, đã tuyển chọn được 120 cây mai vàng đầu dòng có đặc tính tốt phục vụ nhân giống chất lượng cao. Đồng thời, xây dựng quy trình nhân giống hiệu quả bằng hai phương pháp: gieo hạt và ghép cành, giúp duy trì và phát triển nguồn giống ổn định. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn xây dựng quy trình trồng, chăm sóc, điều chỉnh nở hoa theo ý muốn và ứng dụng IoT trong quản lý kỹ thuật sản xuất, giúp theo dõi, điều chỉnh quá trình trồng trọt nhằm nâng cao năng suất và chất lượng cây mai vàng.

Để đánh giá tính ổn định và khả năng ứng dụng rộng rãi trong sản xuất, đề tài đã triển khai hai mô hình: (1) Mô hình nhân giống bằng ghép cành và (2) Mô hình ứng dụng IoT trong quản lý sản xuất vườn mai.

Kết quả thu được rất khả quan. Đối với mô hình nhân giống bằng ghép cành, tỷ lệ bật mầm đạt 93,3%, thời gian bật mầm ngắn, tỷ lệ cây xuất vườn trên 90%, cây giống phát triển tốt, chiều cao cành ghép >35cm, đường kính gốc >0,6cm, lá xanh mướt, không sâu bệnh. Trong khi đó, mô hình ứng dụng IoT cho thấy cây mai sinh trưởng tốt, chiều cao đạt trên 155cm, đường kính thân 5,0cm, ít bị sâu bệnh gây hại. Cây mai thương phẩm có chất lượng cao với số nụ hoa/cụm nhiều (10 nụ/cụm), kích thước nụ lớn (dài 1,2cm, đường kính >0,7cm), tỷ lệ cây nở hoa đúng dịp Tết đạt trên 90%. Đặc biệt, mô hình này giúp nâng cao hiệu quả kinh tế từ 1,2 - 1,5 lần so với phương pháp truyền thống.

Kết quả nghiên cứu và mô hình thí điểm đã được các cơ quan quản lý, chuyên môn, chính quyền địa phương và người dân đánh giá cao. Theo đó, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất không chỉ giúp nâng cao chất lượng mai vàng mà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho ngành trồng mai tại Long An.

Thành công của đề tài là bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, đồng thời tạo tiền đề cho việc nhân rộng mô hình tại các địa phương khác. Đề tài không chỉ góp phần nâng cao giá trị kinh tế cho người trồng mai vàng màx̌ còn đóng vai trò thúc đẩy phát triển du lịch gắn với làng nghề, tạo động lực phát triển kinh tế - văn hóa - du lịch cho tỉnh Long An trong tương lai.

Bài và ảnh: Ths. Phan Ngọc Diệp

Trung tâm Nghiên cứu và phát triển Hoa, cây cảnh - Viện Nghiên cứu Rau quả